وارد شدن مایع آمنیوتیک و اجزاء جنین به داخل گردش خون مادر را آمبولی آمنیوتیک میگویند.
هنگامیکه پارگی آمنیون و کوریون اتفاق می افتد و وریدهای رحمی یا اندوسرویکال باز باشند و فشار مایع برای وارد شدن به جریان خون کافی باشد آمبولی اتفاق می افتد.
حالاتی که در ان احتمال آمبولی مایع آمنیون بیشتر است عبارتند از:
- سقط در سه ماهه اول بوسیله کورتاژ
- سقط در سه ماهه دوم بوسیله تجویز محلول نمکی، هیسترکتومی، ترومای شکم و زایمان سریع، آمینوسنتز و بعد از زایمان مشکل
علائم
تنگی نفس ناگهانی
هیپوتانسیون
سیانوز
شوک چند ساعت بعد از زایمان
50 درصد مرگ و میر در ساعت اول روی میدهد و 80 درصد بیمارانی که زنده می مانند دچار اختلال انعقادی میشوند.
درمان
1- اکسیژناسیون مناسب
2- اصلاح وضعیت همودینامیک (مایعات کریستالوئید و تزریق داروهایی مثل دوپامین)
عارضه نادری است که با پشت و رو شدن رحم در مرحله سوم زایمان رخ میدهد. در اواخر مرحله دوم که هنوز سرویکس باز بوده و جفت هنوز به رحم چسبیده است اگرمرحله سوم به درستی کنترل نشود رحم وارونه میشود. کشش بند ناف قبل از جدا شدن جفت به این عارضه کمک میکند.
بعد از اقدامات اولیه و ثبات مادر متخصص زنان جفت را که به طور ناقص جدا شده است باید کاملا خارج کرده و دست را به شکل فنجان دراورده و در محل فوندوس سعی در برگرداندن رحم نماید.
از سولفات منیزیوم نیز برای شل کردن عضلات رحم میتوان استفاده کرد و ندرتا نیاز به جراحی میشود
مراقبت پرستاری
کنترل علایم حیاتی
بررسی مقدار خونریزی
سونداژ و تخلیه مثانه
کنترلI/O
آماده نمودن داروهای توکولیتیک
قطع داروهای شل کننده به محض برگشت رحم به وضعیت طبیعی
ماساژ دو دستی رحم از روی شکم و حمایت روحی از مادر باید انجام شود.
هماتوم بعد از زایمان ممکن است بلافاصله و یا پس از طی دوره زمانی همراه با خونریزی شدید تشخیص داده شود.هماتوم های دوران نفاس به انواع فرجی، مهبلی، فرجی-مهبلی یا خلف صفاقی تقسیم میشوند.
اپی زیاتومی شایع ترین علت زمینه ساز این هماتوم ها میباشد. هماتوم های ناحیه ولوبخصوص اگر سریعاً ایجاد شده باشند دردناک بوده و بیمار از درد شدید در این ناحیه شکایت میکند. مگر آنکه زایمان تحت بی حسی اپیدورال انجام گرفته باشد . در اینصورت قادر به درک درد نخواهد بود و توده ای سفت و حساس با اندازه متفاوت در زیر پوست این ناحیه قابل تشخیص است.
هماتوم ممکن است خودبخود جذب شود و یا بافت روی آن نکروزه شده و خونریزی شدیدی بروز کند. در هماتوم زیرصفاقی نشت خونریزی گاهی شدید و کشنده است و ممکن است در ابتدا تشخیص داده نشود و یا اتفاقی در معاینه شکمی به دست برخورد کند و یا علایم آنمی و عفونت و یا شوک بروز نماید.زمانی که هماتوم در نزدیکی واژن تشکیل شود ممکن است موقتاً تشخیص داده شود ولی بتدریج به علت بروز علایم فشاری و عدم دفع ادرار علایم ظاهر میشود و در معاینه واژینال توده گرد و مواج که به داخل واژن برآمدگی پیدا کرده مشخص میشود.
درمان
هماتوم های کوچک را میتوان تحت نظر گرفت و اقدام خاصی لازم نمیباشد ولی چنانچه درد شدید داشته و یا هماتوم پیشرفت نماید و بزرگتر شود درمان مناسب برش سریع و تخلیه خون به همراه بستن نقاط خونریزی دهنده میباشد و سپس محل برش روزی 3-2 بار با محلول ضدعفونی مناسب شستشو داده میشود. در صورت لزوم مقدار خونریزی با شمارش پدهای مصرفی و یا علایم حیاتی بیمار تخمین زده میشود و جایگزینی مناسب مایعات وریدی انجام میشود.
به مواردی گفته میشود که خونریزی در مرحله سوم زایمان(قبل از خروج جفت) بیش از 500سی سی باشد ویادرصورت دوقلویی بیش از یک لیتر خونریزی روی دهد.
شایع ترین علت خونریزی در مرحله سوم زایمان مربوط به آتونی رحم میباشد.
همچنین وجود پارگی های دستگاه ژنیتال نیز میتواند موجب آن شود.به طورطبیعی باجداشدن جفت خونریزی روی میدهد ولی گاهی به علت عدم جدا شدن قسمتی از جفت، خونریزی از سینوس های باز بستر جفت روی میدهد که یکی از علل شایع خونریزی زیاد در مرحله سوم زایمان میباشد.
درمان
در صورتیکه خونریزی فعال باشد و نتوان جفت را به شیوه معمول بیرون کشید، پزشک با فرو بردن دست به درون رحم،روند جدا شدن را کامل کرده وآن را بیرون میکشد و یا در مواردی نیاز به بیهوشی و انجام کورتاژ و یا هیسترکتومی جهت خروج جفت میشود.
مراقبت های پرستاری
ماساژ قله رحم،کنترل علایم حیاتی مادر و کنترل میزان خونریزی، بررسی میزانHb،HCT، ارسال نمونه خون جهت کراس مچ و رزرو خون، تجویز مایعات و داروهای وریدی(اکسی توسین) در صورت لزوم.
